Profilaktyka stresu - Policja Lubuska

Profilaktyka ma na celu zapobieganie następstwom długotrwałego i permanentnego stresu.  Pogłębienie wiedzy na temat negatywnych skutków stresu, korzystanie ze wsparcia społecznego, znajomość swoich mocnych stron i ograniczeń, realistyczne stawianie celów oraz adekwatna samoocena to skuteczne metody radzenia sobie z trudnościami życia codziennego. Każdemu z nas, w mniejszym bądź większym stopniu, znane są metody nie na radzenie sobie ze stresem, wszyscy planujemy, potrafimy określać swoje zasoby, cała trudność polega na wdrażaniu w życie i systematycznym stosowaniu tych zasad. Z profilaktyką stresu jest jak z każdym innym przeciwdziałaniem i zapobieganiem, wymaga czasu, konsekwencji, zaangażowania i staranności. Stroniąc od badań lekarskich mamy małe szanse na wykrycie wczesnego stadium choroby i całkowite wyleczenie.

„Mitologia stresu” – o błędnych przekonaniach słów kilka.

Stres jest reakcją na wymagania stawiane przez otoczenie, które mogą przekraczać nasze umiejętności radzenia sobie. Sytuacja trudna to taka, w której dochodzi do naruszenia równowagi między możliwościami jednostki, a zadaniami przed nią postawionymi oraz warunkami ich wykonania. Tymi wymaganiami otoczenia mogą być:

• nadmiar pracy, do wykonania w krótkim czasie …

• kłótnie w rodzinie …..

• problemy finansowe …

• problemy zdrowotne własne lub członków rodziny ….

Sztuką jest, by poprzez samodiagnozę przyznać się do trudności w radzeniu sobie, oznaką dojrzałości natomiast jest umiejętność skorzystania z konstruktywnych sposobów na poradzenie sobie. O stresie wydaje nam się, że wiemy wszystko, o tym, że świetnie sobie z nim radzimy też. Czy aby na pewno? Oto kilka mitów, które wokół pojmowania przez nas stresu funkcjonują i mają się całkiem dobrze:

1. „Nie ma symptomów, nie ma stresu”.

Nieprawda.

To, że w sytuacji lub po sytuacji stresującej nie jesteśmy kłębkiem nerwów, nie oznacza, że nie doświadczamy stresu. Nawet jeśli jego efektów nie odczuwamy w danym momencie, to nagromadzony stres może odbić się na naszym zdrowiu czy psychice po latach.

2. „Tylko poważne objawy stresu wymagają uwagi”.

Nieprawda.

Mit ten zakłada, że takie objawy jak: bóle głowy, żołądka, zmęczenie mogą zostać zignorowane. Jednak wczesne ostrzeżenia i reakcja na nie mogą umożliwić lepsze radzenie sobie ze stresem. Nie czekajcie, na długotrwałe skutki stresu w postaci zawału, czy depresji, bądźcie uważni na własne samopoczucie.  

3. Natłok zadań oraz presja czasu powoduje, iż są pilniejsze problemy do rozwiązania niż zajmowanie się walką ze stresem.

Stres to czynnik, który negatywnie wpływa na nasze funkcjonowanie poznawcze (zapamiętywanie, koncentrację uwagi, łączenie faktów w spójną całość). Pracując w napięciu jesteśmy mniej wydajni i kreatywni. Jeśli zapanujemy nad stresem będziemy bardziej efektywni w realizowaniu powierzonych zadań.

4. Odpocznę na emeryturze. Wszyscy odczuwają stres i jakoś funkcjonują, dlaczego ja miałbym się czuć gorzej.

Bardzo często żyjemy w napięciu oraz stresie permanentnym i długotrwałym, którego objawów nie odczuwamy. Przyzwyczajamy się do funkcjonowania na wysokim poziomie adrenaliny, nie odreagowujemy na bieżąco napięć, co może prowadzić do wielu chorób psychosomatycznych. Dopiero w trakcie urlopu, dłuższego wypoczynku zauważamy, że potrzebujemy więcej czasu na to, aby osiągnąć stan relaksu.

5. Stanowisko, które zajmuję obliguje mnie do tego, aby bardzo dobrze radzić sobie ze stresem. Jeśli odczuwam symptomy stresu, które są obserwowalne dla innych oznacza to, że sobie nie radzę.

Często mamy tendencję do stawiania przed sobą bardzo wysokiej poprzeczki wymagań. Nikt z nas nie jest „nadczłowiekiem”. Uczymy się poprzez doświadczenia. Mamy prawo do gorszych chwil oraz doskonalenia swoich kompetencji.

6. Rola przełożonego obliguje mnie do tego, iż  nad wszystkim muszę mieć  kontrolę. Jeśli wszystko sprawdzę skrupulatnie sam,  wiem, że zostanie to dobrze wykonane.

Jednym z wielu czynników wywołujących stres jest przeciążenie spowodowane dużą ilością zadań do wykonania. Niektóre z obowiązków można delegować na innych, w ten sposób się „odciążając”.

7. Relaksacja to nic trudnego, jeśli tylko będę tego potrzebował z łatwością się odprężę.

Osoby funkcjonujące w permanentnym stresie mają trudność z uzyskiwaniem stanu relaksu, gdyż ich ciało jest napięte, a głowa przeciążona natłokiem myśli. Ogólnodostępne metody szybkiego odreagowania stresu mają działanie krótkofalowe. Radzenie sobie ze stresem to także prozdrowotny tryb życia.

Wpływ stresu na funkcjonowanie człowieka

W życiu doświadczamy różnego rodzaju sytuacji stresujących. Każdy z nas posiada indywidualny próg wrażliwości i odporności na czynniki stresowe. Podobnie jest z objawami stresu, które są specyficzne dla danego człowieka. W zależności od tego, który z organów w ciele jest najsłabszy ten najmocniej odczuwa skutki stresu. Stresory wpływają na trzy obszary funkcjonowania człowieka: sferę fizyczną, psychiczną i zachowanie. Istotna jest umiejętność zidentyfikowania specyficznych objawów stresu, co pozwala na adekwatny dobór metod radzenia sobie z napięciem.

1. W sferze fizjologicznej:

• napięcie mięśniowe (kark, plecy, nogi),

• uczucie duszności, nerwobóle (niemożność złapania powietrza),

• ucisk w klatce piersiowej,

• ucisk w gardle,

• problemy ze stromy układu pokarmowego,

• drętwienie kończyn,

• problemy seksualne.

• ...

1. W sferze psychicznej:

a) emocjonalnej:

• lęk,

• złość,

• bezradność,

• zmienność nastrojów,

• przygnębienie,

• poirytowanie, drażliwość,

• napięcie emocjonalne,

• tłumienie uczuć,

• trudności w kontroli emocji, zwłaszcza ekspresji,

• zwiększenie pobudliwości (łatwiejsze przeżywanie dużego natężenia emocji),

b) intelektualnej:

• kłopoty z koncentracją uwagi,

• kłopoty z logicznym myśleniem,

• trudności z zapamiętywaniem nowych informacji,

• zmniejszenie kreatywności,

• zmniejszenie zdolności obserwacji,

• chaos myślowy,

• prawdopodobieństwo pomyłek,

• zapominanie,

• obniżenie poczucia własnej wartości.

1. W zachowaniu człowieka:

• drażliwość, nerwowość,

• wybuchowość, opryskliwość,

• zachowania agresywne,

• nasilenie problemów z wysławianiem się (bełkotanie, jąkanie się, zacinanie),

• „gubienie” wątków wypowiedzi,

• wzmożona, „sztywna” gestykulacja,

• obniżenie poziomu energii i motywacji do podejmowania aktywności lub znaczne wahania w tym zakresie,

• rezygnacja z zainteresowań i angażowania się w hobby,

• zwiększenie spożycia substancji psychoaktywnych (alkoholu, nikotyny, kofeiny, narkotyków, leków),

• zaburzenia snu,

• pojawiają się dziwne wzory zachowań – zachowania stają się nieprzewidywalne,

• problemy są rozwiązywane powierzchownie,

• wycofywanie się.

Ocena natężenia stresu

Uważnie przeczytaj poszczególne punkty. W odpowiedniej rubryce zaznacz, które z wymienionych w formularzu pozycji dotyczą Ciebie aktualnie lub dotyczyły w ciągu ostatniego roku. Być może doświadczałeś innych, niewymienionych skutków stresu, dopisz je w pustych miejscach.

Jeśli WIDZISZ te objawy u siebie, bądź u innych, jeśli utrzymują się one przez dłuższy czas – REAGUJ!